Grawerowanie to technika zdobienia, która istnieje od wieków, jednak współczesne metody pozwalają osiągnąć niespotykaną dotąd precyzję. Niegdyś wymagała wielkiego kunsztu, pewnej ręki i odpowiedniego zestawu narzędzi. Współcześnie dzięki nowoczesnej technologii wykorzystującej lasery CO2 czy diamentowe końcówki grawerskie, możliwe jest tworzenie skomplikowanych wzorów na niemal wszystkich materiałach.
Ogólnie ujmując proces grawerowania polega na usuwaniu wierzchnich warstw materiału w celu uzyskania wzoru, napisu lub grafiki. W zależności od metody można osiągnąć efekt subtelnego matowego wzoru, głębokiej rzeźby lub niemalże mikroskopijnych detali. Wykorzystuje się tę technikę w przemyśle reklamowym, w rzemiośle artystycznym, a także w personalizacji produktów, np. tabliczek pamiątkowych, trofeów lub dekoracyjnych elementów wnętrz. W tym artykule weźmiemy pod lupę szkło oraz drewno, wyjaśnimy różnice w metodach obróbki oraz przedstawimy temat z bardziej technicznego punktu widzenia. Zaczynamy!
Grawerowanie na szkle – jak zrobić to poprawnie?
Szkło to dosyć wymagający, ale też wdzięczny do ozdabiania materiał. Jest kruche i podatne na uszkodzenia – podczas obróbki może pęknąć, więc wymaga odpowiedniej metody nanoszenia wzorów. Jak grawerować na szkle? Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań jest grawerowanie laserowe przy użyciu lasera CO2. W tej technologii wiązka lasera punktowo usuwa mikroskopijne warstwy z powierzchni i tworzy matowe wzory. Efekt przypomina piaskowanie, ale wiązka lasera oferuje nieporównywalnie większą precyzję – można uzyskać nie tylko proste napisy, ale także skomplikowane grafiki czy logotypy.
Czym jest piaskowanie szkła? To metoda wykorzystująca strumień drobnego ścierniwa wyrzucanego pod wysokim ciśnieniem. Daje efekt jednolitego, satynowego graweru, stosowanego przy ozdabianiu luster, szyb oraz butelek. Piaskowanie pozwala na uzyskanie głębszego wzoru niż laser, ale wymaga użycia specjalnych szablonów.
Trzeba też zaznaczyć, że nie każde szkło nadaje się do grawerowania. Szkła hartowane mogą reagować w nieprzewidywalny sposób i niekiedy pękają pod wpływem ciepła lasera. Najlepiej sprawdza się zwykłe szkło sodowo-wapniowe, powszechnie stosowane w produkcji kieliszków, szklanek, wazonów, pucharków itp. No dobrze, zostawmy na chwilę grawerowanie na szkle. Jak zrobić wzory w drewnie i czy technika nanoszenia napisów oraz ozdabiania drewna znacząco się różni? O tym dowiesz się z dalszej części artykułu.
Narzędzia i metody – jak grawerować w drewnie?
Drewno to materiał, który doskonale poddaje się grawerowaniu, jednak tu też są pewne „ale…”. Naturalna struktura, unikalny wygląd każdego kawałka drewna oraz łatwość obróbki sprawiają, że od wieków jest chętnie wybierane do personalizacji przedmiotów – od desek do krojenia, przez drewniane pamiątki turystyczne, aż po dekoracyjne tabliczki z imieniem i nazwiskiem bądź adresem domu.
Jak grawerować w drewnie? Oczywiście można ozdabiać je ręcznie, ale na skalę przemysłową byłoby to raczej nieopłacalne. Ręczne dłutowanie wymaga wprawy i cierpliwości, choć pozwala na stworzenie prawdziwych dzieł sztuki, które nie mają sobie równych pod względem autentyczności. Zostawiamy jednak rzemieślnicze metody artystom i rękodzielnikom – przyjrzymy się osiągnięciom współczesnej technologii.
Najczęściej stosowaną metodą jest grawerowanie laserowe. Wiązka lasera wypala w drewnie wzory, zmieniając kolor i fakturę powierzchni. Efekt końcowy zależy od gatunku drewna – jasne gatunki, na przykład brzoza i klon, umożliwiają uzyskanie wyrazistego kontrastu. Z kolei ciemniejsze odmiany drewna wymagają mocniejszych ustawień lasera, by napisy były czytelne. Jak zrobić grawer na drewnie inną metodą, jeśli laser jest z jakichś względów niewskazany? Przy użyciu frezarki CNC można uzyskać głębsze żłobienia, które dodają projektom trójwymiarowego efektu. Ta technika sprawdza się np. przy tworzeniu drewnianych szyldów, tabliczek lub elementów dekoracyjnych.
Ile kosztuje grawerowanie na szkle i drewnie – co wpływa na cenę?
Ile kosztuje grawerowanie? Na koszt grawerowania wpływa kilka czynników, więc trudno przytoczyć konkretne ceny usług. Po pierwsze, wybrana technika – grawerowanie laserowe jest szybsze i tańsze od piaskowania czy ręcznego dłutowania. Druga kwestia to wielkość projektu i stopień skomplikowania wzoru. Im bardziej złożony, tym więcej czasu potrzeba na jego opracowanie oraz wykonanie. W przypadku grawerowania laserowego większa ilość detali oznacza dłuższy czas obróbki, co też wpływa na cenę końcową.
Nie bez znaczenia jest także rodzaj materiału. Drewno jest materiałem bardzo elastycznym, także pod względem cenowym – grawerowanie na miękkich gatunkach będzie tańsze niż w przypadku twardych, egzotycznych odmian drewna. A co z wyrobami szklanymi? Jeśli chcesz dokładnie wiedzieć, ile kosztuje grawer na szkle, najlepiej spytaj u źródła, gdyż trzeba wziąć pod uwagę wszystkie szczegóły materiału, projektu i realizacji. Z reguły przy większych zamówieniach można liczyć na zniżki przy produkcji seryjnej. Indywidualne projekty są droższe, ale zapewniają unikalność – w przypadku personalizowanych prezentów czy ozdabiania wyjątkowych okazów szkła kwestia ceny schodzi na dalszy plan.
Co można stworzyć dzięki grawerowaniu w drewnie i szkle?
Możliwości grawerowania laserowego są niemal nieograniczone, a technika ta znajduje zastosowanie w wielu branżach przemysłu. Grawerowanie szkła wykorzystywane jest przede wszystkim w produkcji eleganckich kieliszków, trofeów sportowych czy dekoracyjnych wazonów. Przydaje się przy ozdabianiu butelek wybornych trunków oraz flakoników drogich perfum.
Drewno otwiera jeszcze szersze spektrum możliwości. Grawerowane deski do krojenia, skrzynki na wino, personalizowane zaproszenia ślubne czy nawet drewniane mapy świata to tylko część dostępnych opcji. Niektóre firmy, w zgodzie z trendem „eko”, stosują grawerowanie do znakowania swoich produktów, tworząc eleganckie, ekologiczne etykiety lub tabliczki zawierające np. numery seryjne na drewnianych obudowach urządzeń.
Grawerowanie na szkle i w drewnie to niezmiennie doskonały sposób na personalizację przedmiotów, tworzenie unikalnych prezentów oraz fantazyjnych dekoracji w materiale. Nowoczesne technologie, a zwłaszcza grawerowanie laserowe, sprawiają, że proces ten jest precyzyjny i przebiega relatywnie szybko. Oczywiście nie wszystkie materiały reagują na laser w ten sam sposób i choć jest to świetna technologia, o skalowalnej mocy, to nad oczekiwanym rezultatem końcowym trzeba czasem trochę popracować.
Laserowe grawerowanie – wykorzystywane materiały
Tak, jak wspomnieliśmy wyżej – nie wszystkie materiały nadają się do grawerowania laserowego. W przypadku drewna najlepiej sprawdzają się jasne, miękkie gatunki: sosna, brzoza bądź klon. Pozwalają one na uzyskanie wyraźnych i kontrastowych wzorów. Z kolei drewna twarde, np. dąb czy mahoń, wymagają większej mocy lasera, choć oferują głębszy i dla wielu bardziej elegancki efekt finalny. Drewna pokryte lakierem mogą wydzielać szkodliwe opary podczas procesu – lepiej ich unikać.
Szkło najlepiej grawerować laserem CO2 – pod wpływem promieni jego powierzchnia matowieje i powstaje delikatny „mrożony” wzór. Końcowy efekt zależy oczywiście od rodzaju szkła: tradycyjne szkło sodowo-wapniowe graweruje się dobrze, natomiast niektóre szkła hartowane mogą pękać lub reagować nierównomiernie na działanie lasera. Również szkło akrylowe nie daje pożądanego efektu.
Niezależnie od wybranej metody, jedno jest pewne – grawerowanie to sztuka, która nie traci na popularności, a dzięki rozwojowi technologii jej możliwości są coraz większe. Współczesnymi artystami stały się maszyny grawerskie o niesamowitej precyzji działania i powtarzalności. Są to zalety, które trzeba docenić przy produkcji wielkoseryjnej oraz przy dekorowaniu naprawdę małych przedmiotów – breloczki, tabliczki, ołówki, ozdobne plakietki i tym podobne. Tutaj wiązka lasera nie ma sobie równych. To jak, masz już pomysł, co chcesz wygrawerować?